Grayscale đã viết một báo cáo nghiên cứu về DePIN vào đầu năm nay, bảng trên trình bày các dự án DePIN hàng đầu và giá trị thị trường của chúng. Kể từ năm 2022, DePIN và AI luôn được nhắc đến như hai hướng đầu tư mới trong Crypto. Tuy nhiên, dường như vẫn chưa có một dự án biểu tượng nào xuất hiện trong lĩnh vực DePIN. (Helium được coi là một dự án hàng đầu, nhưng Helium thậm chí xuất hiện trước cả khái niệm DePIN; Bittensor, Render và Akash trong bảng được coi là thuộc về lĩnh vực AI nhiều hơn.)
Như vậy, DePIN không có một dự án đầu ngành đủ mạnh để mở ra trần của lĩnh vực này. Lĩnh vực DePIN có thể vẫn tồn tại một số Alpha trong 1-3 năm tới.
Bài viết này cố gắng phân tích logic đầu tư của DePIN từ con số không, bao gồm lý do tại sao DePIN là một lĩnh vực đầu tư đáng để chúng ta chú ý, cũng như đề xuất một khung phân tích đơn giản. Do DePIN là một khái niệm tổng hợp, bao gồm nhiều lĩnh vực con đa dạng, nên bài viết sẽ hơi zoom out, giải thích khái niệm từ góc độ trừu tượng, nhưng vẫn sẽ đưa ra một số ví dụ cụ thể.
Tại sao lại quan tâm đến đầu tư DePIN
DePIN không phải là một từ đồn thổi
Trước hết, cần phải làm rõ rằng việc phi tập trung hóa cơ sở hạ tầng của thế giới vật lý không phải là một ý tưởng hoa mỹ, cũng không chỉ đơn thuần là một "narrative play", mà là điều có thể thực hiện được. Trong DePIN thực sự tồn tại những tình huống mà việc phi tập trung có thể "enable" điều gì đó hoặc "optimize" điều gì đó.
Ở đây tôi sẽ đưa ra hai ví dụ đơn giản:
▲ Nguồn: IOSG
Trong DePIN, một trong những lĩnh vực chính - lĩnh vực viễn thông, lấy thị trường Mỹ làm ví dụ, các nhà cung cấp dịch vụ viễn thông truyền thống (như AT&T, T-Mobile) thường cần đầu tư hàng tỷ đô la vào đấu thầu giấy phép phổ tần và triển khai trạm phát sóng, sau đó phải trả từ 200.000 đến 500.000 đô la cho mỗi trạm phát sóng lớn với bán kính phủ sóng từ 1-3 km. Trong một cuộc đấu giá phổ tần 5G ở băng tần 3.45GHz vào năm 2022, AT&T đã đầu tư 9 tỷ đô la, trở thành nhà khai thác có mức đầu tư cao nhất. Mô hình hạ tầng tập trung này dẫn đến giá dịch vụ viễn thông cao.
Helium Mobile phân bổ chi phí ban đầu này cho mỗi người dùng thông qua nguồn lực cộng đồng và các cá nhân chỉ cần mua 249 đô la hoặc 499 đô la các thiết bị điểm phát sóng để truy cập mạng, trở thành một "nhà điều hành vi mô", thúc đẩy mạng cộng đồng tự phát thông qua các ưu đãi token, do đó giảm đầu tư tổng thể. Verizon tốn khoảng 200.000 đô la để triển khai một trạm gốc vĩ mô, trong khi Helium có thể đạt được phạm vi phủ sóng gần đúng bằng cách triển khai khoảng 100 thiết bị điểm phát sóng với tổng chi phí khoảng 50.000 đô la, giảm chi phí khoảng 75%.
Ngoài ra, trong lĩnh vực dữ liệu AI, các công ty AI truyền thống để có được dữ liệu huấn luyện cần phải trả tới 300 triệu USD/năm phí API cho các nền tảng như Reddit, Twitter, và sử dụng Bright Data (đại lý nhà ở) và Oxylabs (đại lý trung tâm dữ liệu) để thu thập dữ liệu. Không chỉ vậy, họ còn đang phải đối mặt với ngày càng nhiều hạn chế về bản quyền và công nghệ, tính tuân thủ và đa dạng của nguồn dữ liệu trở nên khó đảm bảo.
Grass đã giải quyết tình huống này thông qua việc khai thác Web Scraping phân tán, cho phép người dùng chia sẻ băng thông nhàn rỗi bằng cách tải xuống tiện ích mở rộng trình duyệt, giúp thu thập dữ liệu trang web công khai và nhận phần thưởng bằng mã thông báo. Mô hình này đã giảm đáng kể chi phí thu thập dữ liệu của các công ty AI, đồng thời đạt được sự đa dạng và phân bố địa lý của dữ liệu. Theo thống kê của Grass, hiện có tổng cộng 109,755,404 địa chỉ IP từ 190 quốc gia tham gia vào mạng, đóng góp trung bình 1,000 TB dữ liệu internet mỗi ngày.
Tóm lại, một điểm khởi đầu cơ bản để đầu tư vào hướng DePIN này là: cơ sở hạ tầng vật lý phi tập trung có cơ hội làm tốt hơn so với cơ sở hạ tầng vật lý truyền thống, thậm chí làm được những điều mà phương thức truyền thống không thể thực hiện.
Là điểm giao thoa giữa Infra và Consumer
Là hai mạch chính trong đầu tư Crypto, Infra và Consumer đang đối mặt với một số vấn đề.
Các dự án Infra thường có hai đặc điểm: Một là thuộc tính công nghệ rất mạnh, chẳng hạn như ZK, FHE, MPC và các công nghệ khác có ngưỡng cao, nhận thức của thị trường có sự mất kết nối nhất định. Hai là, ngoài những dự án mà chúng ta quen thuộc như Layer1/2, cầu nối chuỗi chéo, staking có thể tiếp cận trực tiếp người dùng cuối, phần lớn Infra thực sự là toB. Ví dụ như công cụ phát triển, lớp khả năng dữ liệu, oracle, bộ đồng xử lý, v.v., tương đối xa rời người dùng.
Hai điểm này khiến dự án Infra rất khó để thu hút sự quan tâm của người dùng, khả năng lan truyền kém. Mặc dù Infra chất lượng cao có một số PMF và doanh thu, có thể tự đứng vững vượt qua chu kỳ, nhưng trong tình trạng thị trường thiếu sự chú ý, việc thiếu mindshare dẫn đến khó khăn trong việc niêm yết sau này.
Ngược lại, Consumer có lợi thế khi trực tiếp hướng đến người dùng cuối, nên có lợi thế tự nhiên trong việc thu hút sự chú ý. Tuy nhiên, những khái niệm mới rất dễ bị thị trường bác bỏ, thậm chí sau khi có sự chuyển đổi xu hướng có thể giảm mạnh. Những loại dự án này thường rơi vào vòng lặp từ việc dẫn dắt câu chuyện đến bùng nổ ngắn hạn, rồi đến sự suy giảm bị bác bỏ, và có vòng đời ngắn. Ví dụ bao gồm friend.tech và Farcaster, v.v.
Tăng trưởng, mindshare, và niêm yết coin đều là những vấn đề được bàn luận nhiều trong chu kỳ này. Tổng thể mà nói, DePIN có thể giải quyết tốt hơn những khó khăn kết hợp giữa hai điểm trên, tìm ra điểm cân bằng.
DePIN được xây dựng trên nền tảng nhu cầu thực tế của thế giới vật lý, chẳng hạn như năng lượng, mạng không dây, v.v., các dự án DePIN chất lượng cao có PMF và doanh thu vững chắc, khó bị bác bỏ và dễ hiểu với thị trường. Chẳng hạn như gói dữ liệu không giới hạn 30 đô la mỗi tháng của Helium, rõ ràng là rẻ hơn so với các giải pháp do các nhà mạng truyền thống cung cấp.
DePIN cũng có nhu cầu sử dụng từ phía người dùng, có thể chiếm lĩnh tâm trí. Ví dụ, người dùng có thể tải xuống tiện ích mở rộng trình duyệt của Grass để đóng góp băng thông nhàn rỗi của mình, hiện Grass đã tiếp cận được 2,5 triệu người dùng cuối, và nhiều trong số họ không phải là người dùng gốc của tiền điện tử. Các lĩnh vực khác như eSIM, WiFi, dữ liệu trên xe hơi cũng tương tự, rất gần gũi với người dùng.
Khung đầu tư DePIN
▲ Nguồn: Messari, IOSG
Hướng
Chỉ từ trực giác, 5G và mạng không dây là thị trường lớn, dữ liệu xe cộ và dữ liệu thời tiết là thị trường nhỏ. Từ phía cầu, xem liệu có phải là nhu cầu cấp bách (5G) hay nhu cầu mạnh mẽ. Hơn nữa, do thị phần của 5G trong thị trường truyền thống rất lớn, ngay cả khi DePIN có thể nắm bắt một phần nhỏ trong số đó, xét dưới quy mô của Crypto, dung lượng thị trường cũng khá đáng kể.
Sản phẩm
Theo báo cáo của Grayscale, mô hình DePIN đặc biệt phù hợp với các ngành có yêu cầu vốn cao, ngưỡng gia nhập cao, cấu trúc độc quyền rõ ràng và sử dụng tài nguyên chưa hiệu quả. Việc trả lời câu hỏi PMF về cơ bản nhìn vào hai điểm.
▲ Nguồn: Hivemapper
Tại đầu cung, DePIN có thực hiện được những điều mà trước đây không thể làm được, hoặc có lợi thế nổi bật hơn so với các giải pháp hiện có (chi phí, hiệu quả, v.v.). Ví dụ, trong lĩnh vực thu thập bản đồ mà Hivemapper tham gia, việc thu thập bản đồ truyền thống ít nhất gặp phải ba vấn đề lớn:
Truyền thống phụ thuộc vào đội ngũ chuyên nghiệp và việc đánh dấu bằng tay, chi phí cao và khả năng mở rộng kém.
Chu kỳ cập nhật của Google Street View dài, tỷ lệ phủ sóng ở vùng sâu vùng xa thấp.
Nhà cung cấp dịch vụ bản đồ trung tâm hóa độc quyền quyền định giá dữ liệu
Hivemapper cho phép người dùng thu thập dữ liệu thông qua việc bán camera hành trình, biến việc thu thập dữ liệu thành một phần của việc lái xe hàng ngày của người dùng thông qua mô hình crowdsourcing. Khuyến khích người dùng bằng cách sử dụng token, ưu tiên phân bổ tài nguyên vào những khu vực có nhu cầu cao.
Ở phía cầu, sản phẩm mà DePIN cung cấp phải tồn tại nhu cầu thị trường thực sự, tốt nhất là có ý định chi trả mạnh mẽ. Ví dụ tương tự, Hivemapper có thể bán dữ liệu bản đồ cho các công ty tự lái, logistics, bảo hiểm và chính quyền địa phương, nhu cầu then chốt được xác minh.
Về phần cứng, Multicoin trong bài viết năm 2023 "Khám Phá Không Gian Thiết Kế Của Mạng DePIN" đã đề cập đến phần cứng ngay từ đầu. Tác giả ở đây kết hợp bổ sung một vài quan điểm.
Thời gian của phần cứng có thể được tóm tắt là "Sản xuất—Bán hàng—Phân phối—Bảo trì".
#Sản xuất
Nhà phát triển dự án tự thiết kế và sản xuất phần cứng, hay là sử dụng phần cứng hiện có? Chẳng hạn như Helium vừa cung cấp hai loại điểm nóng tự có, cũng hỗ trợ tích hợp mạng WiFi hiện có. Hoặc là các dự án DePIN thuộc loại tính toán và lưu trữ, có thể sử dụng trực tiếp card đồ họa và ổ cứng hiện có, v.v.
#Bán hàng
Giá bán công khai có nghĩa là người dùng sẽ tính toán chu kỳ hoàn vốn dựa trên lợi nhuận tiềm năng. Điểm phát sóng di động gia đình của Helium có giá 249 đô la Mỹ, còn bộ thu thập dữ liệu trên xe của DIMO có giá 1,331 đô la Mỹ.
#Phân phối
Cách phân phối? Phân phối liên quan đến nhiều yếu tố không chắc chắn: thời gian logistics, chi phí vận chuyển, cũng như chu kỳ giao hàng từ khi bắt đầu bán trước, v.v. Đối với các dự án nhắm đến toàn cầu, thiết kế và phương pháp phân phối không hợp lý có thể làm chậm tiến độ của dự án một cách đáng kể.
#Bảo trì
Người dùng cần làm gì để bảo trì phần cứng? Một số thiết bị có thể bị khấu hao hoặc hao mòn. Ví dụ đơn giản nhất về bảo trì là Grass, người dùng chỉ cần tải xuống tiện ích mở rộng trình duyệt, không yêu cầu thao tác khác; hoặc là điểm nóng của Helium, chỉ cần cài đặt đơn giản là có thể hoạt động liên tục. Nếu liên quan đến năng lượng mặt trời, có thể sẽ phức tạp hơn.
Xét về các điểm trên, mô hình đơn giản nhất là mô hình của Grass - tận dụng băng thông mạng hiện có, không cần sản xuất và phân phối, người dùng có thể bắt đầu mà không gặp rào cản, cũng không cần bán hàng, điều này giúp mở rộng mạng nhanh chóng trong giai đoạn đầu của dự án.
Quả thật, nhu cầu về phần cứng của các dự án ở mỗi hướng là khác nhau. Nhưng phần cứng liên quan đến ma sát trong việc chấp nhận ban đầu. Ma sát càng nhỏ trong giai đoạn đầu của dự án thì càng tốt, và khi dự án trưởng thành, một số ma sát có thể mang lại sự giữ chân và một mức độ gắn kết nhất định. Đối với các đội khởi nghiệp, cần phải kiểm soát việc lựa chọn con đường và đầu tư tài nguyên liên quan đến phần cứng, tiến bộ dần dần chứ không phải một sớm một chiều.
Hãy tưởng tượng rằng, nếu từ "sản xuất - bán hàng - phân phối - bảo trì" đều không dễ dàng, thì trừ khi có động lực rất mạnh và chắc chắn, tại sao người dùng lại muốn tham gia?
Kinh tế token
Thiết kế cơ chế token là một trong những phần thách thức nhất trong dự án DePIN. Khác với các dự án trong các lĩnh vực khác, DePIN cần phải kích thích tất cả các bên tham gia mạng lưới ngay từ giai đoạn đầu, do đó cần phải phát hành token ở giai đoạn rất sớm của dự án. Chủ đề này thích hợp để mở một bài viết mới làm một số nghiên cứu trường hợp, bài viết này sẽ không mở rộng thêm.
Đội ngũ
Trong đội ngũ, người sáng lập ít nhất cần có một người có những nền tảng sau: một là người đã từng làm việc tại các công ty truyền thống trong lĩnh vực này và có kinh nghiệm phong phú, phụ trách các vấn đề thực tiễn như công nghệ và sản phẩm; hai là người có nền tảng về tiền điện tử, hiểu biết về kinh tế token và xây dựng cộng đồng, phân biệt sở thích và mô hình tư duy của người dùng tiền điện tử và người dùng không phải tiền điện tử.
Khác
Các vấn đề quản lý, chẳng hạn như việc thu thập hình ảnh và dữ liệu đường bộ trong nước, rõ ràng là rất nhạy cảm.
Tóm tắt
Crypto trong chu kỳ này không thực sự có ứng dụng "phá vòng" nào, dường như chúng ta còn xa mới có thể thu hút người dùng bên ngoài. Một số ứng dụng Crypto cung cấp động lực ngắn hạn là lý do người dùng sử dụng chúng, nhưng không thể duy trì lâu dài. Trong khi đó, lợi ích kinh tế phát sinh từ DePIN có thể thay thế cơ sở hạ tầng truyền thống ở phía người dùng, từ đó đạt được sự bền vững của ứng dụng và đạt được sự chấp nhận quy mô lớn.
▲ Nguồn: Helium
Mặc dù sự kết hợp giữa DePIN và thực tế tạo nên một chu kỳ phát triển dài, nhưng chúng ta đã thấy một số ánh sáng trong sự phát triển của Helium Mobile: Helium Mobile đã hợp tác với T-Mobile để chuyển đổi liền mạch các thiết bị người dùng sang mạng 5G toàn quốc của T-Mobile, ví dụ: khi người dùng rời khỏi phạm vi điểm phát sóng cộng đồng Helium, họ sẽ tự động kết nối với trạm gốc T-Mobile để tránh gián đoạn tín hiệu. Đầu năm nay, Helium đã công bố quan hệ đối tác với gã khổng lồ viễn thông toàn cầu Telefónica để bắt đầu mở rộng ở Nam Mỹ với việc triển khai các điểm truy cập Helium Mobile 5G ở Thành phố Mexico và Oaxaca. Công ty con của Telefónica tại Mexico, Movistar, có khoảng 2,3 triệu thuê bao và quan hệ đối tác kết nối các thuê bao này trực tiếp với mạng 5G của Helium.
Ngoài những nội dung đã thảo luận ở trên, chúng tôi còn cho rằng DePIN có hai lợi thế độc đáo:
So với các doanh nghiệp lớn độc quyền truyền thống, DePIN có phương thức và cách thức triển khai linh hoạt hơn, và thông qua mô hình token có thể căn chỉnh động lực bên trong hệ sinh thái. Ví dụ, ngành viễn thông truyền thống thường do một vài ông lớn chiếm lĩnh, thiếu động lực đổi mới. Lấy ví dụ về các khu vực nông thôn, do dân số phân tán, tỷ suất hoàn vốn đầu tư của các nhà khai thác truyền thống thấp và mất nhiều thời gian, nên các nhà khai thác truyền thống không có động lực thúc đẩy triển khai. Tuy nhiên, thông qua thiết kế kinh tế token phù hợp, có thể khuyến khích mạng lưới triển khai ở những nơi có điểm nóng hiếm hoi. Hivermapper cũng tương tự khi đặt ra động lực cao hơn ở những nơi thiếu tài nguyên bản đồ.
DePIN có cơ hội mang lại ngoại tác tích cực. Từ việc các công ty AI mua dữ liệu internet thu thập từ Grass, các công ty tự lái mua dữ liệu bản đồ cấp phố từ Hivemapper, cho đến việc Helium Mobile cung cấp gói dữ liệu giá rẻ, có thể thấy DePIN thực sự có thể vượt ra ngoài lĩnh vực Crypto, mang lại giá trị cho cuộc sống thực và các ngành khác, đồng thời thông qua kinh tế mã thông báo hỗ trợ toàn bộ hệ sinh thái. Nói cách khác, đằng sau mã thông báo DePIN là có giá trị thực sự hỗ trợ, chứ không phải mô hình Ponzi.
Tất nhiên, DePIN cũng phải đối mặt với nhiều sự không chắc chắn: chẳng hạn như sự không chắc chắn về chu kỳ thời gian do vận hành phần cứng, rủi ro quy định, rủi ro thẩm định, v.v.
Tóm lại, DePIN là lĩnh vực mà chúng tôi sẽ tập trung vào vào năm 2025, và sau này chúng tôi cũng sẽ cung cấp nhiều nghiên cứu liên quan đến DePIN hơn.
Nội dung chỉ mang tính chất tham khảo, không phải là lời chào mời hay đề nghị. Không cung cấp tư vấn về đầu tư, thuế hoặc pháp lý. Xem Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm để biết thêm thông tin về rủi ro.
Cơ hội Alpha vẫn còn, bắt đầu từ con số không để sắp xếp logic đầu tư DePIN.
Tác giả｜Jiawei @IOSG
Grayscale đã viết một báo cáo nghiên cứu về DePIN vào đầu năm nay, bảng trên trình bày các dự án DePIN hàng đầu và giá trị thị trường của chúng. Kể từ năm 2022, DePIN và AI luôn được nhắc đến như hai hướng đầu tư mới trong Crypto. Tuy nhiên, dường như vẫn chưa có một dự án biểu tượng nào xuất hiện trong lĩnh vực DePIN. (Helium được coi là một dự án hàng đầu, nhưng Helium thậm chí xuất hiện trước cả khái niệm DePIN; Bittensor, Render và Akash trong bảng được coi là thuộc về lĩnh vực AI nhiều hơn.)
Như vậy, DePIN không có một dự án đầu ngành đủ mạnh để mở ra trần của lĩnh vực này. Lĩnh vực DePIN có thể vẫn tồn tại một số Alpha trong 1-3 năm tới.
Bài viết này cố gắng phân tích logic đầu tư của DePIN từ con số không, bao gồm lý do tại sao DePIN là một lĩnh vực đầu tư đáng để chúng ta chú ý, cũng như đề xuất một khung phân tích đơn giản. Do DePIN là một khái niệm tổng hợp, bao gồm nhiều lĩnh vực con đa dạng, nên bài viết sẽ hơi zoom out, giải thích khái niệm từ góc độ trừu tượng, nhưng vẫn sẽ đưa ra một số ví dụ cụ thể.
Tại sao lại quan tâm đến đầu tư DePIN
DePIN không phải là một từ đồn thổi
Trước hết, cần phải làm rõ rằng việc phi tập trung hóa cơ sở hạ tầng của thế giới vật lý không phải là một ý tưởng hoa mỹ, cũng không chỉ đơn thuần là một "narrative play", mà là điều có thể thực hiện được. Trong DePIN thực sự tồn tại những tình huống mà việc phi tập trung có thể "enable" điều gì đó hoặc "optimize" điều gì đó.
Ở đây tôi sẽ đưa ra hai ví dụ đơn giản:
Trong DePIN, một trong những lĩnh vực chính - lĩnh vực viễn thông, lấy thị trường Mỹ làm ví dụ, các nhà cung cấp dịch vụ viễn thông truyền thống (như AT&T, T-Mobile) thường cần đầu tư hàng tỷ đô la vào đấu thầu giấy phép phổ tần và triển khai trạm phát sóng, sau đó phải trả từ 200.000 đến 500.000 đô la cho mỗi trạm phát sóng lớn với bán kính phủ sóng từ 1-3 km. Trong một cuộc đấu giá phổ tần 5G ở băng tần 3.45GHz vào năm 2022, AT&T đã đầu tư 9 tỷ đô la, trở thành nhà khai thác có mức đầu tư cao nhất. Mô hình hạ tầng tập trung này dẫn đến giá dịch vụ viễn thông cao.
Helium Mobile phân bổ chi phí ban đầu này cho mỗi người dùng thông qua nguồn lực cộng đồng và các cá nhân chỉ cần mua 249 đô la hoặc 499 đô la các thiết bị điểm phát sóng để truy cập mạng, trở thành một "nhà điều hành vi mô", thúc đẩy mạng cộng đồng tự phát thông qua các ưu đãi token, do đó giảm đầu tư tổng thể. Verizon tốn khoảng 200.000 đô la để triển khai một trạm gốc vĩ mô, trong khi Helium có thể đạt được phạm vi phủ sóng gần đúng bằng cách triển khai khoảng 100 thiết bị điểm phát sóng với tổng chi phí khoảng 50.000 đô la, giảm chi phí khoảng 75%.
Ngoài ra, trong lĩnh vực dữ liệu AI, các công ty AI truyền thống để có được dữ liệu huấn luyện cần phải trả tới 300 triệu USD/năm phí API cho các nền tảng như Reddit, Twitter, và sử dụng Bright Data (đại lý nhà ở) và Oxylabs (đại lý trung tâm dữ liệu) để thu thập dữ liệu. Không chỉ vậy, họ còn đang phải đối mặt với ngày càng nhiều hạn chế về bản quyền và công nghệ, tính tuân thủ và đa dạng của nguồn dữ liệu trở nên khó đảm bảo.
Grass đã giải quyết tình huống này thông qua việc khai thác Web Scraping phân tán, cho phép người dùng chia sẻ băng thông nhàn rỗi bằng cách tải xuống tiện ích mở rộng trình duyệt, giúp thu thập dữ liệu trang web công khai và nhận phần thưởng bằng mã thông báo. Mô hình này đã giảm đáng kể chi phí thu thập dữ liệu của các công ty AI, đồng thời đạt được sự đa dạng và phân bố địa lý của dữ liệu. Theo thống kê của Grass, hiện có tổng cộng 109,755,404 địa chỉ IP từ 190 quốc gia tham gia vào mạng, đóng góp trung bình 1,000 TB dữ liệu internet mỗi ngày.
Tóm lại, một điểm khởi đầu cơ bản để đầu tư vào hướng DePIN này là: cơ sở hạ tầng vật lý phi tập trung có cơ hội làm tốt hơn so với cơ sở hạ tầng vật lý truyền thống, thậm chí làm được những điều mà phương thức truyền thống không thể thực hiện.
Là điểm giao thoa giữa Infra và Consumer
Là hai mạch chính trong đầu tư Crypto, Infra và Consumer đang đối mặt với một số vấn đề.
Các dự án Infra thường có hai đặc điểm: Một là thuộc tính công nghệ rất mạnh, chẳng hạn như ZK, FHE, MPC và các công nghệ khác có ngưỡng cao, nhận thức của thị trường có sự mất kết nối nhất định. Hai là, ngoài những dự án mà chúng ta quen thuộc như Layer1/2, cầu nối chuỗi chéo, staking có thể tiếp cận trực tiếp người dùng cuối, phần lớn Infra thực sự là toB. Ví dụ như công cụ phát triển, lớp khả năng dữ liệu, oracle, bộ đồng xử lý, v.v., tương đối xa rời người dùng.
Hai điểm này khiến dự án Infra rất khó để thu hút sự quan tâm của người dùng, khả năng lan truyền kém. Mặc dù Infra chất lượng cao có một số PMF và doanh thu, có thể tự đứng vững vượt qua chu kỳ, nhưng trong tình trạng thị trường thiếu sự chú ý, việc thiếu mindshare dẫn đến khó khăn trong việc niêm yết sau này.
Ngược lại, Consumer có lợi thế khi trực tiếp hướng đến người dùng cuối, nên có lợi thế tự nhiên trong việc thu hút sự chú ý. Tuy nhiên, những khái niệm mới rất dễ bị thị trường bác bỏ, thậm chí sau khi có sự chuyển đổi xu hướng có thể giảm mạnh. Những loại dự án này thường rơi vào vòng lặp từ việc dẫn dắt câu chuyện đến bùng nổ ngắn hạn, rồi đến sự suy giảm bị bác bỏ, và có vòng đời ngắn. Ví dụ bao gồm friend.tech và Farcaster, v.v.
Tăng trưởng, mindshare, và niêm yết coin đều là những vấn đề được bàn luận nhiều trong chu kỳ này. Tổng thể mà nói, DePIN có thể giải quyết tốt hơn những khó khăn kết hợp giữa hai điểm trên, tìm ra điểm cân bằng.
Khung đầu tư DePIN
Hướng
Chỉ từ trực giác, 5G và mạng không dây là thị trường lớn, dữ liệu xe cộ và dữ liệu thời tiết là thị trường nhỏ. Từ phía cầu, xem liệu có phải là nhu cầu cấp bách (5G) hay nhu cầu mạnh mẽ. Hơn nữa, do thị phần của 5G trong thị trường truyền thống rất lớn, ngay cả khi DePIN có thể nắm bắt một phần nhỏ trong số đó, xét dưới quy mô của Crypto, dung lượng thị trường cũng khá đáng kể.
Sản phẩm
Theo báo cáo của Grayscale, mô hình DePIN đặc biệt phù hợp với các ngành có yêu cầu vốn cao, ngưỡng gia nhập cao, cấu trúc độc quyền rõ ràng và sử dụng tài nguyên chưa hiệu quả. Việc trả lời câu hỏi PMF về cơ bản nhìn vào hai điểm.
Tại đầu cung, DePIN có thực hiện được những điều mà trước đây không thể làm được, hoặc có lợi thế nổi bật hơn so với các giải pháp hiện có (chi phí, hiệu quả, v.v.). Ví dụ, trong lĩnh vực thu thập bản đồ mà Hivemapper tham gia, việc thu thập bản đồ truyền thống ít nhất gặp phải ba vấn đề lớn:
Hivemapper cho phép người dùng thu thập dữ liệu thông qua việc bán camera hành trình, biến việc thu thập dữ liệu thành một phần của việc lái xe hàng ngày của người dùng thông qua mô hình crowdsourcing. Khuyến khích người dùng bằng cách sử dụng token, ưu tiên phân bổ tài nguyên vào những khu vực có nhu cầu cao.
Ở phía cầu, sản phẩm mà DePIN cung cấp phải tồn tại nhu cầu thị trường thực sự, tốt nhất là có ý định chi trả mạnh mẽ. Ví dụ tương tự, Hivemapper có thể bán dữ liệu bản đồ cho các công ty tự lái, logistics, bảo hiểm và chính quyền địa phương, nhu cầu then chốt được xác minh.
Về phần cứng, Multicoin trong bài viết năm 2023 "Khám Phá Không Gian Thiết Kế Của Mạng DePIN" đã đề cập đến phần cứng ngay từ đầu. Tác giả ở đây kết hợp bổ sung một vài quan điểm.
Thời gian của phần cứng có thể được tóm tắt là "Sản xuất—Bán hàng—Phân phối—Bảo trì".
#Sản xuất
Nhà phát triển dự án tự thiết kế và sản xuất phần cứng, hay là sử dụng phần cứng hiện có? Chẳng hạn như Helium vừa cung cấp hai loại điểm nóng tự có, cũng hỗ trợ tích hợp mạng WiFi hiện có. Hoặc là các dự án DePIN thuộc loại tính toán và lưu trữ, có thể sử dụng trực tiếp card đồ họa và ổ cứng hiện có, v.v.
#Bán hàng
Giá bán công khai có nghĩa là người dùng sẽ tính toán chu kỳ hoàn vốn dựa trên lợi nhuận tiềm năng. Điểm phát sóng di động gia đình của Helium có giá 249 đô la Mỹ, còn bộ thu thập dữ liệu trên xe của DIMO có giá 1,331 đô la Mỹ.
#Phân phối
Cách phân phối? Phân phối liên quan đến nhiều yếu tố không chắc chắn: thời gian logistics, chi phí vận chuyển, cũng như chu kỳ giao hàng từ khi bắt đầu bán trước, v.v. Đối với các dự án nhắm đến toàn cầu, thiết kế và phương pháp phân phối không hợp lý có thể làm chậm tiến độ của dự án một cách đáng kể.
#Bảo trì
Người dùng cần làm gì để bảo trì phần cứng? Một số thiết bị có thể bị khấu hao hoặc hao mòn. Ví dụ đơn giản nhất về bảo trì là Grass, người dùng chỉ cần tải xuống tiện ích mở rộng trình duyệt, không yêu cầu thao tác khác; hoặc là điểm nóng của Helium, chỉ cần cài đặt đơn giản là có thể hoạt động liên tục. Nếu liên quan đến năng lượng mặt trời, có thể sẽ phức tạp hơn.
Xét về các điểm trên, mô hình đơn giản nhất là mô hình của Grass - tận dụng băng thông mạng hiện có, không cần sản xuất và phân phối, người dùng có thể bắt đầu mà không gặp rào cản, cũng không cần bán hàng, điều này giúp mở rộng mạng nhanh chóng trong giai đoạn đầu của dự án.
Quả thật, nhu cầu về phần cứng của các dự án ở mỗi hướng là khác nhau. Nhưng phần cứng liên quan đến ma sát trong việc chấp nhận ban đầu. Ma sát càng nhỏ trong giai đoạn đầu của dự án thì càng tốt, và khi dự án trưởng thành, một số ma sát có thể mang lại sự giữ chân và một mức độ gắn kết nhất định. Đối với các đội khởi nghiệp, cần phải kiểm soát việc lựa chọn con đường và đầu tư tài nguyên liên quan đến phần cứng, tiến bộ dần dần chứ không phải một sớm một chiều.
Hãy tưởng tượng rằng, nếu từ "sản xuất - bán hàng - phân phối - bảo trì" đều không dễ dàng, thì trừ khi có động lực rất mạnh và chắc chắn, tại sao người dùng lại muốn tham gia?
Kinh tế token
Thiết kế cơ chế token là một trong những phần thách thức nhất trong dự án DePIN. Khác với các dự án trong các lĩnh vực khác, DePIN cần phải kích thích tất cả các bên tham gia mạng lưới ngay từ giai đoạn đầu, do đó cần phải phát hành token ở giai đoạn rất sớm của dự án. Chủ đề này thích hợp để mở một bài viết mới làm một số nghiên cứu trường hợp, bài viết này sẽ không mở rộng thêm.
Đội ngũ
Trong đội ngũ, người sáng lập ít nhất cần có một người có những nền tảng sau: một là người đã từng làm việc tại các công ty truyền thống trong lĩnh vực này và có kinh nghiệm phong phú, phụ trách các vấn đề thực tiễn như công nghệ và sản phẩm; hai là người có nền tảng về tiền điện tử, hiểu biết về kinh tế token và xây dựng cộng đồng, phân biệt sở thích và mô hình tư duy của người dùng tiền điện tử và người dùng không phải tiền điện tử.
Khác
Các vấn đề quản lý, chẳng hạn như việc thu thập hình ảnh và dữ liệu đường bộ trong nước, rõ ràng là rất nhạy cảm.
Tóm tắt
Crypto trong chu kỳ này không thực sự có ứng dụng "phá vòng" nào, dường như chúng ta còn xa mới có thể thu hút người dùng bên ngoài. Một số ứng dụng Crypto cung cấp động lực ngắn hạn là lý do người dùng sử dụng chúng, nhưng không thể duy trì lâu dài. Trong khi đó, lợi ích kinh tế phát sinh từ DePIN có thể thay thế cơ sở hạ tầng truyền thống ở phía người dùng, từ đó đạt được sự bền vững của ứng dụng và đạt được sự chấp nhận quy mô lớn.
Mặc dù sự kết hợp giữa DePIN và thực tế tạo nên một chu kỳ phát triển dài, nhưng chúng ta đã thấy một số ánh sáng trong sự phát triển của Helium Mobile: Helium Mobile đã hợp tác với T-Mobile để chuyển đổi liền mạch các thiết bị người dùng sang mạng 5G toàn quốc của T-Mobile, ví dụ: khi người dùng rời khỏi phạm vi điểm phát sóng cộng đồng Helium, họ sẽ tự động kết nối với trạm gốc T-Mobile để tránh gián đoạn tín hiệu. Đầu năm nay, Helium đã công bố quan hệ đối tác với gã khổng lồ viễn thông toàn cầu Telefónica để bắt đầu mở rộng ở Nam Mỹ với việc triển khai các điểm truy cập Helium Mobile 5G ở Thành phố Mexico và Oaxaca. Công ty con của Telefónica tại Mexico, Movistar, có khoảng 2,3 triệu thuê bao và quan hệ đối tác kết nối các thuê bao này trực tiếp với mạng 5G của Helium.
Ngoài những nội dung đã thảo luận ở trên, chúng tôi còn cho rằng DePIN có hai lợi thế độc đáo:
Tất nhiên, DePIN cũng phải đối mặt với nhiều sự không chắc chắn: chẳng hạn như sự không chắc chắn về chu kỳ thời gian do vận hành phần cứng, rủi ro quy định, rủi ro thẩm định, v.v.
Tóm lại, DePIN là lĩnh vực mà chúng tôi sẽ tập trung vào vào năm 2025, và sau này chúng tôi cũng sẽ cung cấp nhiều nghiên cứu liên quan đến DePIN hơn.